Do pierwiastków śladowych czyli mikroelementów należą:
- żelazo
- cynk
- miedź
- mangan
- jod
- fluor
- chrom
- selen
Żelazo
Najistotniejszy składnik czerwonego barwnika krwi (hemoglobiny), niezbędny także w procesie
tworzenia czerwonych ciałek krwi w szpiku kostnym, żelazo wiąże dwutlenek węgla w hemoglobinie
i transportuje go do płuc, skąd jest on usuwany. Pierwiastek ten jest także składnikiem wielu enzymów i białek biorących udział w metabolizmie organizmu. Bierze udział w syntezie DNA, niezbędny do prawidłowej budowy skóry, włosów, paznokci, do prawidłowego funkcjonowania
układu odpornościowego.
Żelazo zawierają:
Mięso, wątroba, ryby, żółtko jaj, twaróg, orzechy, mleko, warzywa strączkowe, brokuły,
szpinak, krewetki.
-Żelazo z produktów zwierzęcych jest lepiej przyswajalne i wykorzystywane przez organizm niż żelazo z produktów roślinnych
-niedobór żelaza jest najczęściej występującym niedoborem na całym świecie. Najbardziej narażone na niedobór żelaza są niemowlęta, dzieci w okresie wzrostu oraz kobiety w okresie ciąży i karmienia
-nawet nieduży niedobór żelaza może objawić się obniżeniem sprawności fizycznej oraz stale uszkodzić czynności psychomotoryczne
-w ostatnich 3 miesiącach ciąży płód odkłada w wątrobie zapasy żelaza, które są 5 razy większe niż u osobników dorosłych.
Cynk
Jest niezbędny do syntezy DNA i RNA, białek, insuliny i nasienia, niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania systemu immunologicznego oraz do aktywacji ponad 80 enzymów. Bierze udział
w metabolizmie węglowodanów, tłuszczy, białek i alkoholu. Potrzebny w procesie ochrony przed
wolnymi rodnikami, odczuwania smaku i zapachu, ma wpływ na wygląd włosów i paznokci.
Cynk posiadają:
Chude mięso, chude mleko, żółtko jaj, mąka pełnoziarnista, orzechy, żywność pochodzenia morskiego.
-cynk związany jest z funkcjonowaniem hormonu wzrostu oraz syntezą białka kości
-pierwszym objawem przedawkowania cynku są wymioty
-zbyt niska podaż cynku w okresie dzieciństwa powoduje nieprawidłowy rozwój młodego organizmu, obniżenie apetytu, osłabienie odczuwania smaku ostrego oraz odpowiedzi immunologicznej organizmu
-spożywanie żywności bogatej w cynk nie stwarza zagrożenia jego przedawkowania ponieważ cynk
nie kumuluje się w tkankach a jego nadmiar jest wydalany z organizmu
-niedobory cynku może powodować kwas fitynowy, niektóre potrawy bogate w błonnik również
mogą wiązać cynk w przewodzie pokarmowym i zaburzać jego wchłanianie
Miedź
Miedź jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Bierze udział w wytwarzaniu czerwonych krwinek, w tworzeniu kości kolagenu, w prawidłowym gojeniu ran, we wchłanianiu
i transporcie żelaza , w metabolizmie kwasów tłuszczowych i powstawaniu RNA, jest składnikiem niektórych enzymów, odgrywa pewną rolę w procesach przemiany materii ośrodkowego układu nerwowego i w przemianie barwników
Miedź zawierają :
Cielęcina, orzechy, warzywa strączkowe, zboża, drób, wątroba, małże, ryby, kasza gryczana, żółtka jaj
-miedź wchodzi w skład dysmutazy ponadtlenkowej, enzymu unieszkodliwiającego wolne rodniki
(związki rakotwórcze i wzmagające procesy miażdżycowe)
-miedź w organizmie w 90% jest związana z białkiem- ceruloplazminą
-jeżeli do gotowania czerwonej kapusty, buraków używa się miedzianego garnka, czerwony barwnik
zawarty w tych warzywach zmieni zabarwienie na kolor niebieskawy.
Mangan
Mangan jest pierwiastkiem niezbędnym w śladowych ilościach do prawidłowego funkcjonowania. Bierze udział w budowie enzymów metabolizujących glukozę i kwasy tłuszczowe, jest elementem strukturalnym kości i skóry. Mangan jest bardzo ważny w procesach reprodukcji oraz prawidłowym funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego.
Źródła manganu:
Orzechy, herbata, mąka pełnoziarnista, zielone warzywa, groszek, buraki, fasola, szpinak.
-niekiedy u osób nadużywających preparatów zawierających mangan oraz u osób pijących wodę z dużą
zawartością manganu może dojść do przedawkowania tego elementu. Prowadzi to do demencji, schizofrenii
pogłębia choroby Parkinsona
-niedobór manganu powoduje opóźnienia w rozwoju fizycznym, powstawania wad kośćca, zmniejszenie
płodności i prawdopodobnie padaczkę.
Molibden
Wchodzi w skład metaloenzymów biorących udział w metabolizmie białek, tłuszczów i puryn.
Źródłami molibdenu są:
Mleko, wątroba, fasola, czerwona kapusta, zielone części roślin, mąka pełnoziarnista, ryż naturalny, nasiona roślin strąkowych, sery, mięso i podroby.
--największe stężenie molibdenu w organizmie ludzkim stwierdzono w wątrobie i nerkach, w tkance kostnej
i zębach
--nadmiar powoduje powstawanie skazy moczanowej, bóle i obrzęki stawów.
Jod
Jod jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania tarczycy (wchodzi w skład hormonów tarczycy, które
biorą udział w regulowaniu podstawowych funkcji życiowych: kontrolują temperaturę, układ nerwowy,
mięśniowy, podział komórek przez co wpływa na tempo metabolizmu w organizmie), zapobiega powstawaniu wola.
Źródła jodu:
Sól jodowana, ryby morskie, owoce morza, drożdże, morszczyn, cebula
-niedobór jodu jest jednym z najbardziej powszechnych niedoborów składników pokarmowych na świecie. Wzbogacanie soli jodem jest stosowane w celu zapewnienia prawidłowego spożycia tego
pierwiastka
-długotrwałe spożywanie roślin krzyżowych, a więc przede wszystkim kapusty, kalafiora, brukselki i soi, przy jednocześnie niewielkiej zawartości jodu w diecie, może przyczyniać się do istnienia niedoborów jodu. Czynniki wolotwórcze zawarte są również w rzepie i brukwi. Dotyczy to przede wszystkim warzyw surowych. Gotowanie bowiem zmniejsza zawartość tych niekorzystnych
substancji o ponad 30%
-jod jest dobrze wchłaniany przez przewód pokarmowy, błony śluzowe narządu oddechowego
i przez skórę.
Fluor
Fluor jest składnikiem kości i zębów, wzmacnia szkliwo, zębinę, zapobiega występowaniu próchnicy, zmniejsza rozpuszczalność szkliwa. U osób dorosłych pełni również ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu kośćca. Wpływa na gospodarkę wapnia i fosforu w organizmie. W okresie ciąży pomaga we wchłanianiu żelaza i zapobiega niedokrwistości.
Źródła fluoru:
Ryby morskie i produkty pochodzenia morskiego, czarna herbata, orzechy włoskie, wątroba, soja, mleko, rośliny strączkowe, woda mineralna.
-niedobory fluoru powodują odwapnienie kości, może to nastąpić przy zbyt dużej ilości wapnia, magnezu, czy też aluminium
-nadmiar fluoru powoduje fluorzycę zębów, brzydko przebarwiającą i osłabiającą szkliwo,
skutkuje też zaburzeniami przemiany materii
-niedobór fluoru prowadzi do próchnicy
Chrom
Pierwiastek regulujący poziom cholesterolu i kwasów tłuszczowych. Bierze udział w uwrażliwianiu komórek na insulinę (spłaszczenie krzywej glikemicznej) i w trawieniu białek.
Źródła chromu:
Orzechy, mąka pełnoziarnista, wątroba, grzyby, rośliny strączkowe, szparagi, brokuły
Dla tego składnika mineralnego z powodu braku danych nie została oznaczona bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych, dlatego też, aby nie przedawkować, źródłem tego składnika powinna być żywność.
-niedobór chromu powoduje wzrost poziomu cholesterolu i kwasów tłuszczowych we krwi,
niedostateczny metabolizm glukozy, w ciężkich niedoborach uszkodzenie nerwów
-nadmierne nagromadzenie chromu w organizmie lub spożywanie go w dużych ilościach może
zaburzyć działanie insuliny lub stymulować powstawanie nowotworów
- jego rola w przemianach cukrów wpływa także na zmniejszenie uczucia głodu, dlatego jest
także wykorzystywany we wspomaganiu odchudzania.
Selen
Jest to mikroelement działający bezpośrednio w połączeniu z witaminą E. Bierze udział w eliminacji wolnych rodników i metali ciężkich takich jak arsen, kadm, srebro i rtęć, bierze udział w przemianie hormonów tarczycy
Źródła selenu:
Żywność pochodzenia morskiego, mięso, kukurydza, mąka pełnoziarnista, warzywa strączkowe
-zbyt niski poziom selenu w diecie może objawić się osłabieniem mięśni
-zawartość selenu w glebie determinuje jego zawartość w żywności
-selen współdziała z witaminą E i umożliwia jej prawidłowe trawienie i wchłanianie. Witamina E natomiast utrzymuje zapasy selenu w formie aktywnej i zapobiega jego stratom z organizmu co odgrywa ważną rolę w profilaktyce miażdżycy
-w połączeniu z witaminą E, selen może poprawić aktywność życiową i zwiększyć witalność
osób starszych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz